Haram ve Şüpheli Hayvan Kaynaklı Gıda Katkı Maddeleri yazımızda ülkemizde son yıllarda kullanımı oldukça fazla artan hayvan kaynaklı gıda katkı maddelerinin içeriğini ve E kodlarının hangileri olduğunu yazdık.
Hayvan Kaynaklı Gıda Katkı Maddeleri
Gıda katkı maddelerinin içinde Müslümanları en çok tedirgin eden hayvansal kaynaklı katkı maddeleridir. Hangi hayvanın kullanıldığı ve ehil bir hayvansa uygun kısımlarının kullanılıp kullanılmadığı, eğer kesildiyse usule uygun kesilip kesilmediği şaibeleri Müslümanları tedirgin etmektedir. Bu maddelerinin günümüzde de çoğunun yurt dışında üretiliyor olması ve ülkemize ithalat yoluyla girmesi, bu tedirginlikleri daha da artırmaktadır.
Müslüman olmayan ülkelerde en çok eti yenen hayvan domuzdur. Bu hayvanın kanı, kılı, derisi dahil her parçası ürünlerinde kullanılmaktadır. Müslüman bir ülkede yaşıyor olsak da ülkemizde üretilen herhangi bir katkı maddesi ya da ürünün domuz menşeili olmayacağının garantisi yoktur. Ülkemizde bakanlıktan ruhsatlı veya ruhsatsız onlarca domuz çiftliği olduğu ve bunların aktif olarak çalıştığı bilinmektedir. Bazı market zincirlerinde domuz etini bulabilirsiniz. Bu yüzden alışveriş yaparken içeriğine mutlaka bakmalısınız.
Domuz dışında başka hayvanlardan, böceklerden elde edilen katkı maddeleri de mevcuttur. Bu maddelerin ülkemizde ve yurt dışında kullanımları oldukça yaygındır. Bir ürünün içerisinde kullanılan her maddenin ambalajda belirtilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Son yıllarda Codex Alimentarius tarafından, obezite ve diyabet gibi hastalıklara önlem olarak, gıda ürünlerinin ambalajında enerji, yağ, protein, karbonhidrat ve günlük kaloriyi karşılama oranı gibi ifadelerin yer almasının zorunlu hale getirildiği bilinmektedir. Bu zorunluluk ise henüz tam anlamıyla uygulanabilmiş değildir. Hali hazırda böyle bir zorunluluk yoktur. Bunun dışında mevzuatlarda izin verilmeyen maddelerin gıdalara tağşiş edilme ihtimali vardır ve bunu kontrol etmek de hiç kolay değildir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 3 ayda bir yayınladığı taklit ve tağşiş listesi ne kadarlık bir ürünü kapsıyor? Bu ve benzeri nedenlerle bizler, gıdalara karşı kendi otokontrolümüzü sağlamak zorundayız.
Haram ve Şüpheli Hayvan Kaynaklı Gıda Katkı Maddeleri ve E Kodları Nelerdir?
E KODU
E 120
AÇIK İSMİ
Karmin, karminik asit, koşineal
FONKSİYONU
Renklendirici
MENŞEİ
Coccus Cacti adlı böceğin dişisidir.
KULLANIM ALANLARI
- Femente et ürünleri
- Reçel, marmelat vb.
- Şekerlemeler
- Drajeler
- Kahvaltılık gevrekler
- Aromalı yoğurt, süt ve dondurmalar
- Pastacılık malzemeleri, kozmetik ürünler
DURUMU
Haram
E KODU
E 441
AÇIK İSMİ
Jelatin
FONKSİYONU
Kıvam artırıcı, homojenleştirici
MENŞEİ
Hayvan kollajeni
KULLANIM ALANLARI
- Peynir
- Dondurma
- Yoğurt
- Sakız
- Muhallebi
- Puding
- Soslar
- Şekerlemeler
- Lokum ve türevleri
- Toz içecekler
- Kremalar
- Meyve suları
- İlaç kapsülleri
- Kozmetik ürünler
- Krem, jel ve şampuanlar
DURUMU
Şüpheli
Sığırdan elde edilebilir, fakat usule uygun kesim yapılmalı, yenilebilir kısımları kullanılmalıdır. Piyasadaki ürünlerde kullanılan ekseriyetle domuz jelatinidir.
E KODU
E 542
AÇIK İSMİ
Kemik fosfatı
FONKSİYONU
Topaklanma önleyici ajan, emülgatör
MENŞEİ
Hayvan kemikleri
KULLANIM ALANLARI
- Gıda ve kozmetik ürünleri
- Süt tozu
- Diş macunu
DURUMU
Şüpheli
Yenilmesi caiz olan ve usulen kesilmiş hayvanlardan elde edilirse helal olur. Aksi takdirde haramdır. Piyasada genellikle ithal olanı bulunmaktadır.
E KODU
E 901
AÇIK İSMİ
Balmumu
FONKSİYONU
Yüzey kaplama maddesi, tatlandırıcı, parlatıcı
MENŞEİ
Bal petekleri
KULLANIM ALANLARI
- Şekerlemeler
- Drajeler
- Sakızlar
- Dolgulu gofret ve çikolatalar
DURUMU
Şüpheli
Menşei helal olsa da üretimi esnasında alkolle muamele edilme riski vardır.
E KODU
E 913
AÇIK İSMİ
Lanolin
FONKSİYONU
Yüzey kaplama maddesi, parlatıcı
MENŞEİ
Kuzu tüyü yağı
KULLANIM ALANLARI
- Sakız
- Şekerleme
- D vitamini
- Margarinler
- Pastane ürünleri
- Kozmetik
- Krem ve merhemler
- Tıraş losyonları
DURUMU
Şüpheli
Üretimi esnasında alkolle muamele edilebilir.
E KODU
E 904
AÇIK İSMİ
Şellak
FONKSİYONU
Yüzey kaplama maddesi, tatlandırıcı, parlatıcı, yapışkanlık azaltıcı
MENŞEİ
Coccus lacca böreği
KULLANIM ALANLARI
- Şekerleme
- Çikolata
- Çikolata kaplı ürünler
- Dışı kaplı çerezler
- İçlenmiş ceviz, fındık
- Granül kahve
- Boya sanayi
- Cila
- Mürekkep
- Mum
DURUMU
Haram
Haram ve Şüpheli Hayvan Kaynaklı Gıda Katkı Maddeleri-Yardımcı Kaynak: Helali Arama Stratejileri-İnsan ve Hayat Kitaplığı
