Sıtma Hastalığının Ölümcül Etkisi yazımızda özellikle Afrika ülkelerini tehdit eden sıtma hastalığına hangi hayvanın neden olduğu, sıtma hastalığının insanları öldürme etkisini ve sıtmanın belirtilerini yazdık.
Sıtma Hastalığının Ölümcül Etkisi En Çok Afrika’da Görülüyor
Sineklerden bulaşan sıtmanın en çok görüldüğü yer Afrika kıtası’dır. Afrika kıtası’nın yanı sıra Hindistan’da da sıtma hastalığı sıklıkla görülmektedir. Sıtma hastalığının yanı sıra sarıhumma, kolera ve ebola gibi hastalıklarda bu bölgelerde sıklıkla görülür. Sıtma 100’den fazla ülkede ve 3 milyarın üstünde insanı tehdit eden bir hastalıktır. Sıtma, parazit hastalığı olarak bilinmektedir. Sivrisineklerle bulaşan bu hastalık ölümcül sonuçlara neden olmaktadır. Bu yüzdende en çok insan öldüren hayvan sivrisinektir. Afrika’nın yanı sıra Güney, Güneydoğu Asya, Orta ve Güney Amerika ve Orta Doğu bölgeleri riskli bölgeler arasında yer almaktadır. Sıtma hastalığına yakalanma oranı kırsal bölgelerde daha yüksektir.
Sıtmanın yaygın olduğu yerlerde en büyük risk grubu, 5 yaşın altındaki çocuklar ve hamile kadınlardır. Bunların dışındaki kişiler hastalığa karşı bağışıklık geliştirip hastalıktan az etkilenirler. Bunların dışında sıtmanın yaygın olduğu yere ilk defa gelen kişiler, sıtmaya daha çok yakalanır ve daha ağır bir hastalık süreci geçirirler. Yaşlılarda hastalıktan daha çok etkilenirler. Afrika’da yerel halktan hayatını kaybedenlerin çoğu 5 yaşın altındadır. Sıtma hastalığı çocuklar için büyük tehdit oluşturmaktadır.
Tek Hücreli Plasmodium Paraziti
Her sivrisineğin hasta yapmadığını biliyoruz. Ülkemizde de birçok sivrisinek bulunmaktadır, fakat bizi sıtma yapmazlar. İnsanlarda görülen sıtmaya, tek hücreli plasmodium parazitinin dört farklı türü yol açmaktadır. Bunlar falciparum, vivax, ovale ve malariae türleridir. En ölümcül olan sıtma türü ise falciparumdur. Sıtmaya neden olan sivrisinekler ise Anofel sivrisineklerinin dişileridir. Anofel sivrisinekleri yağmur sonrası ıslanan çamurlu bölgelerde ortaya çıkar. Bütün gün avlanırlar. İnsanı hasta eden parazitler insanın vücudunda bulunurlar. Başka bir canlıda yaşayamayan bu parazitler ve başka ortamlarda da üreyemezler. Karaciğer ve alyuvarlarda yaşayan sıtma paraziti sivrisinekler aracılığı ile emilir ve sağlıklı insana taşınır. Bunun dışında sıtma, insanların kan nakilleriyle bulaşmaktadır.
Sıtma Hastalığın Belirtileri
Sıtma hastalığının kuluçka süresi ortalama 7 gündür. En önemli belirtileri ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma, öksürme, ishal ve karın ağrısıdır. Sivrisinek ısırdıktan sonra 7 gün ile 2 ay arasında birden bire çıkan vücuttaki ateş, falciparum türü sıtmanın özelliğidir. Hemen doktora başvurulması gerekir. Sıtmada erken teşhis ve uygun tedavi hayat kurtarabilmektedir. Geç kalındığında hasta yaşamını yitirmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, 2018 yılında ilk sıtma aşısının Afrika’da bulunan Gana, Kenya ve Malavi’de deneneceğini açıkladı. 5 yaş altındaki çocuklara denenecek olan bu sıtma aşısının işe yaraması durumunda milyonlarca kişinin hayatını kurtaracağını tahmin edilmektedir.
İnsan ve Hayat Dergisi‘nden yardım alınmıştır.