Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu Zararları
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu Zararları yazımızda günümüzde çocukların ve yetişkinlerin birçok hastalığına yakalanmasına neden olan Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu hakkında detaylı bilgileri yazdık.
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu
Çocuğuna gazlı içecek yerine meyve suyunu kabul ettiren bir anne halinden çok memnundur. Çocuğuna çok sağlıklı bir besin verdiğini sandığı için çok mutludur. Bununla birlikte içini huzur kaplar. Anneler çocuklarına her şeyin sağlıklısını vermek istediği için bu durum normaldir. Aslında çocuğuna vermiş olduğu hazır meyve suyu o kadarda masum değildir. Gazlı içecek yerine meyve suyunu vermek başta huzur verdirse de çocuğunun sağlığıyla oynamış olur. Başta meyve sularının içinde olan birçok besini hastalık yüküne dönüştüren yüksek fruktozlu mısır şurubu (YFMŞ) çocukları sağlık yönünden tehdit etmektedir.
Fruktoz, glukoz gibi bir monosakkarit karbonhidrattır. Meyve şekeri olarak da bilinir. Doğal biçimiyle meyvelerde, sebzelerde ve balda bulunur. Meyvelerin fruktoz oranı diğerlerinden daha yüksektir. Çay şekeri olarak bilinen sükroz da fruktoz ve glikozun birleşiminden meydana gelir. Çay şekeri yarı yarıya glukoz ve fruktoz içerir. Fruktoz, bilinen tüm doğal karbonhidrat türleri içinde en tatlı olanıdır. Sükrozun tatlılık derecesi 100 birim olarak düşünüldüğünde, glikozunki 70, fruktozunki 130 olarak derecelenir. Fruktozun bu yüksek tatlılığı, akıllara yapay gıdalarda tatlandırıcı olarak kullanılabileceği fikrini getirmiştir.
1960’lara kadar gıda endüstrisinde tatlandırıcı görevinde mısır şurubu vardı. Ticari adı “dekstroz/glukoz şurubu” olarak bilinir. Mısır nişastasının hidrolize edilmesiyle elde edilir. 1957’de keşfedilen izomeraz enzimi, glikozu fruktoza dönüştürerek yüksek fruktozlu mısır şurubunun elde edilmesini mümkün kıldı. Günümüzde %42’lik, %55’lik ve %90’lık oranlarda üç farklı YFMŞ çeşidi bulunmaktadır. Yüzdelerin arasındaki tatlılık farkı, onların kullanım alanını değiştirir.
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu Çeşitleri
42’lik şurup, hafif bir tatlılık verir. Diğer tatları baskılamaması nedeniyle konserve ürünler, fırıncılık ürünleri, hazır sos ve çorbalarda kullanılır.
55’lik şurup, 1980’lerden beri dünyaca ünlü kola ve meşrubat firmalarınca gazlı içecekler, meyve suları gibi meşrubatlarda kullanılır.
90’lık şurup, az kullanılsa bile yüksek bir tatlılık sağlayabilmektedir. Diyet/light ürünlerinde tatlandırıcı olarak kullanılır.
Şekerlerin Dengesi
Çay şekerinin yarı yarıya glikoz ve fruktoz içerdiğini hatırlayalım. Meyveler yüksek miktarda fruktoz ve beraberinde biraz glikoz içerir. Tahıl ve kuru baklagillerin içerdiği karbonhidratın da vücutta dönüştüğü son yapı taşı glikozdur. Bal ise %47 oranında fruktoz, %35 oranında glikoz ve kalan miktarca da diğer sakkaritleri içerir. Doğal gıdalarda fruktoz ve glikoz birlikte ve birbirine yakın oranlarda bulunur. Bu sayede vücutta metabolize süreçleri de belli bir denge içinde olur. Glikoz (kan şekeri), pankreastan insülin salınımını uyarırken, fruktoz uyarmaz. Glikoz ve fruktozun birlikte alınımı, insülin salınımının ve kan şekerinin düzenli olarak yükselip alçalmasını sağlar.
Fruktozun insülini uyarmıyor oluşu, onun bilim dünyasınca diyabet hastaları için iyi bir seçenek olarak görülmesini sağlamıştır. Hatta bu durum bal, hurma gibi tatlı olduğu halde, fruktoz ve glikoz oranı birbirine yakın olan gıdaların, diyabet hastaları tarafından da belli bir oranda tüketilebileceği görüşünü ortaya koymuştur. Ancak, şekerlerin günlük karşılanabilecek miktarlardan fazla alınması, pankreasın insülin salgısıyla birlikte, vücutta ağırlık yönetimini sağlayan hormonların (leptin, ghrelin vd.) da düzenini bozmaktadır.
Yakılamayan enerji vücudumuzda yağlara dönüşür. Dokulardaki yağ artışı, hormonların dokulara etki etmesini sağlayan alıcıları bozduğundan, insülin ve leptin (açlığı bastırıcı hormon) etkisiz kalır. Zamanla insülin direnci, tip 2 diyabet, kolesterol, karaciğer yağlanması, ateroskleroz gibi hastalıklar peş peşe kişiyi bulmaya başlar. Metabolik sendrom denilen bu hastalık döngüsü, ölümcül bir döngüdür. Hazır gıdaların yüksek oranda tüketiliyor olması, bu hastalıkların sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da giderek artmasına neden oluyor.
Azı Karar Çoğu Zarar Olan Fruktoz
Faydası olduğu bilinen şeyi çok fazla tüketmenin de insanlara zararı vardır. Her şeyin dengede olması gerekiyor. Fruktoz’a gelirsek, doğal olarak gıdalarda bulunan bir şekerdir ve normal tüketildiğinde faydalıdır. Ancak hazır gıdalarla hayatımıza giren YFMŞ nedeniyle, fruktoz alımı normalin üstüne çıkmaktadır. Bunun ağır bir sonucu olarak bilimsel araştırmalar, fruktoz tüketiminin diğer karbonhidratlara göre kanser riskini %5 oranında artırdığını gösterdi. Araştırmalara göre; YFMŞ kaynaklı yüksek fruktoz alımı, obezite, kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet, karaciğer yağlanması, hiperlipidemi ve yüksek tansiyon hastalıklarının artmasına neden oluyor.
Fareler üzerinde yapılan araştırmalarda, YFMŞ verilen farelerin yem tüketiminin azaldığı, YFMŞ’li suya olan ilgilerinin de sürekli arttığı görülmüştür. Günümüzde anneler ve çocuklarının ilişkileri de buna benzemektedir. Benzer bir sebepten dolayı çocuklar normal yemekleri yemezken, abur-cubur ve meyve sularını anneler, ellerinden alamamaktadır.
2002’de yapılan bir çalışmada, yüksek fruktoz tüketen insanlarda pankreas kanseri riskinin normal insanlardan %57 oranında daha fazla olduğu görüldü. Başka bir çalışmada, karaciğer yağlanması olmayan insanlarda günlük fruktoz tüketimi 45 gramken (3 porsiyon meyve kadar), yağlanma bulunan insanlarda bu oran, 90 gram olarak ölçüldü. Aynı çalışmada, yüksek fruktoz tüketenlerin kan trigliserit ve kötü huylu kolesterol seviyeleri çok yüksek çıkmıştır. Bir başka çalışmada da insanlara günde kilogram başına 3 gram fruktoz verildiğinde, 6 gün gibi kısa bir sürede vücutlarında insülin direncinin başladığı görüldü.
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu-Ne Kadar Fruktoz Alıyoruz? YFMŞ İçeren Gıdalar
Eğer abartılı miktarlarda meyve yemiyor, bal içinde yüzmüyorsanız, fruktozun hastalık yapıcı dozuna ulaşamazsınız. Bir misal verelim: “Ne kadar şekerli içerseniz için, bir bardak çaya 15 kaşık şeker atar mısınız?” Elbette atmazsınız. Ama bir bardak meyve suyu veya kola içtiğinizde, vücudunuza giren şeker miktarı 12-15 çay kaşığı kadar çay şekerine denk gelecektir. Soğuk çay, gazoz, meyveli soda, meyve nektarı, meyveli süt veya meyveli yoğurt, çikolata, kek, hazır reçel, pastane ürünleri, hazır konserve vs. aklınıza gelebilecek bütün tatlı veya yarı tatlı abur cuburlar, yüksek oranda YFMŞ içermektedir. Light ürün olarak aldığınız şeylerde bile bulunmaktadır.
Ne Yapılmalı?
Konu şekerse ve miktarları artıyorsa, biri diğerinden masum değildir. Bununla birlikte evde yapacağınız doğal bir içeceğin içine koyduğunuz toz şekerin, hazır meşrubatlardaki YFMŞ’den daha masum olduğunu söyleyebiliriz. Sükroz (çay şekeri) ve YFMŞ’yi karşılaştıran çalışmalar, YFMŞ’nin sükroza göre hormon dengesini daha fazla bozduğunu; kan yağlarını, kötü kolesterolü ve kanser riskini daha fazla yükselttiğini; vücut ağırlığını, beden kütle indeksini (BKİ) ve dolayısıyla obezite riskini daha çok artırdığını gösterdi.
Bu bilgilerden hareketle yapılması gerekenler, üzerinde “fruktoz/glukoz şurubu” yazan ürünleri almamak, evde yapılabilecek gıdaların hazırını tercih etmemektir. Her meyveyi mevsiminde değerlendirerek reçellerinizi, meyve suyu ve kompostolarınızı, bal veya şekerle kendiniz yapabilirsiniz. Tekrar hatırlatalım, hazır meyve suyu da en az kola kadar zararlıdır.
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu Zararları-İnsan ve Hayat Dergisi‘nden yardım alınmıştır.
