Gözde Durmuş Kimdir?

Gözde Durmuş Kimdir? yazımızda Türk bilim kadını olan Gözde Durmuş kısa hayat hikayesi, başarısı, kanserli hücrenin tespitini yapan cihazı ve antibiyotik direnci sorununu yazdık.

Bilim İnsanı Gözde Durmuş

Naşide Gözde Durmuş, 1985 yılı İzmir doğumludur. Bilim insanı ve genetikçi olarak çalışmaktadır. Dr. Gözde Durmuş, Stanford Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Çok genç yaşta büyük başarılara ulaşmıştır. 2003 yılında ODTÜ’de Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümünde okurken Harvard Üniversitesi’nde önemli araştırmalarda bulunmuştur. Kanser ve antibiyotik direnci konularında çalışmalar yürütmüştür. Gözde Durmuş bu tür çalışmaları yapmasında, küçüklükten itibaren tıbba ve biyolojiye olan merakının etkili olduğunu belirtiyor. Ayrıca 2015 yılında MIT Technology Review dergisinin seçtiği “35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi”ne tıp ve biyolojide çığır açan liderlerden birisi olarak seçilmiştir.

Gözde Durmuş Başarısında Ailesinin Desteği

Annesi Fen bilgisi öğretmeni, babası mühendis, abisi de Endüstri mühendisi olan Gözde’nin tüm akrabaları da eğitimcidir. Annesinin yönlendirmesiyle eğitim hayatına daha kolay ulaşabilmiştir. Abisinin ve tıpta okuyan kuzeninin kitaplarını okuyarak biyolojiye ve tıbba olan ilgisi artmıştır. Ortaokulda tüm projelerini Fen bilgisinden ve değişik konulardan almayı severdi. Ailesinin yönlendirmesiyle de Fen bilimine olan ilgisi değerlendirilmiştir.

Tıbba karşı ilgisi olmasına karşın aynı zamanda da hastanelerden ürkerdi. Gözde’nin küçük yaşta hastalanması onun 2-3 yıl boyunca hastaneye gitmesine neden olmuştur. Hastaneden bu yüzden çekinmektedir. Antibiyotik kullanımlarında antibiyotik direnci olduğunu sonradan anlayan Gözde, kendisi gibi olan hastalar için tedavi bulmaya çalışmıştır. Gözde hanım, abisinin ona öğüdü olan “kendi başına öğren” ile öğrenmeyi kendi başına başarmıştır ve sorunlara tek başına çözüm kavuşturmuştur.

Kanserin Erken Teşhisi İçin Çözüm

Gözde Durmuş, kanserin erken teşhisi yapabilen bir cihaz geliştirmiştir. Kanser hastalığının tedavi edilebilmesi için erken teşhis çok önemlidir. Gözde Durmuş bu cihaz ile 1 damla kan kullanarak, kanserli hücreyi bulmayı başarmaktadır. Kanın içinde kanserli hücreyi bulmak oldukça zor bir işlemdir. Kendisinin yapmış olduğu cihazda iki tane mıknatıs ve plastik malzemeler bulunmaktadır. Bu mıknatıslar sayesinde manyetik bir alan oluşturulmaktadır. Mıknatıslar sayesinde yer çekimine karşı manyetik bir güç oluşturulmaktadır. Hücreler tabana doğru gitmek isterken manyetik alan sayesinde yukarı doğru fırlatılmaktadır. Hücreler, mıknatıs sayesinde yoğunluğuna göre ayrıştırılmaktadır. Kanserli hücreler kendilerine özgü bir hatta toplanmaktadır. Kanserli hücrelerin çok hafif olduğu gözlenmiştir.

20 dakika da kanserli hücre teşhis edilebilmektedir. Kan alınarak yapılan teste Sıvı biyopsi denilmektedir. Bu aletin fiyatı 1-5 Dolar arası değişmektedir. Aynaları en pahalı kısmıdır. Manyetik alan oluşturma kanserli hücrelerin bulunmasında ve antibiyotik direncinde rahatlıkla kullanılabilmektedir. Manyetik alanın daha birçok alanda kullanılabilir olduğu ve fayda sağlayacak gelişmelere öncülük edeceği ön görülmektedir.

Antibiyotik Direnci

Gözde Durmuş’un bir diğer alanı antibiyotik dirençleridir. Kendisininde küçük yaşlarda olumsuz etkilendiği antibiyotik direnci konusunda çözümler üretmeye çalışmaktadır. Gelecekte antibiyotik direnci sorunu kanser hastalığından da ileride bir sorun olarak ortaya çıkacaktır. Ülkemizde de antibiyotik kullanım oranı gittikçe artmaktadır. Antibiyotik kullanımında ülkemiz Avrupa’da 1.sırada yer almaktadır. Antibiyotik direnci de zamanla ilerleyecektir. Bakteriler sürekli olarak değişim yaşamaktadır fakat, antibiyotiklerin içeriği aynı kalmaktadır. Antibiyotikler bu durumda hiç bir işe yaramayacak ve bakteri enfeksiyonundan ölümler yaşanacaktır. Doğru antibiyotiğin bulunması da oldukça zorlu bir süreçtir. Gözde Durmuş’un hedefi doğru antibiyotiğin birkaç dakika da bulunabilmesidir. Şuanda 3-4 gün sürmekte ve doğruluğu yarı yarıyadır.

Twitter adresi: twitter.com/gozdis