E Kodu Nedir? Ürün Ambalajlarında Açık İsim Kullanılması yazımızda gıdalara ilave edilen gıda katkı maddelerinin E koduna nasıl dönüştüğünü ve ürün ambalajlarında neden katkı maddesinin açık isim olarak kullanılmaya başlandığını yazdık.
E Kodu Nedir? Gıda Katkı Maddelerinin E Koduna Dönüşmesi
Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Tebliği’ne göre katkı maddesi, besleyici değeri olsun veya olmasın, tek başına gıda olarak tüketilemez. Teknolojik bir amaç doğrultusunda üretim, muamele, işleme, hazırlama, ambalajlama, taşıma veya depolama aşamalarında gıdaya ilave edilmektedirler. Kendisinin ya da yan ürünlerinin, doğrudan ya da dolaylı olarak bir gıdanın bileşeni olması beklenen maddelerdir. Gıdanın duyusal özelliklerini geliştirmek, tat, koku, renk ve yapısal özelliklerini istenilen hale getirmek, gıdanın raf ömrünü uzatmaktadır.
Gıda katkı maddeleri, çoğunlukla uzun ve telaffuzu zor isimlere sahiptirler. Bunun sebebi organik kimyadaki isimlendirme kuralları olabilir. Bu okunma ve anlaşılması zor isimlerin yerine kolaylık olması ve daha iyi sınıflandırılması için bir kodlama sistemi getirilmiştir. 1979’da Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılan her katkı maddesini “Europe (Avrupa)” kelimesinin baş harfi ve yanında 3 veya 4 rakamdan oluşan bir numarayla kodlamaya karar verilmiştir. Bu şekilde ürünlerin ambalajında katkı maddeleri daha kolay ve az yer kaplayacak şekilde yazılabilmiştir. Bu şekilde E kodu oluşturulmuştur.
Katkı maddelerinin sayısı ve izinli kullanım miktarları ülkelere göre farklılık gösterir. Örneğin dünyada katkı maddelerinin en az kullanıldığı ülkeler; Avustralya, Kanada, ABD, Almanya ve İngiltere‘dir. Kullanılan katkı maddelerinin sayısı artıp azalabilir. Farkı etkilere sahip yeni maddeler keşfedilip kullanılmaya başlarken bazı maddelerin de sağlığa zararları fark edilip kullanımı yasaklanabilmektedir. Gıdalara ilave edilen her maddenin de bir E kodu olmayabilir.
Ambalajlarda E Kodlarının Yerine Açık İsim Kullanılması
E kodları eskiden oldukça kullanışlıydı çünkü ambalajda küçücük yazılarla yazılabiliyor ve yer kaplamıyorlardı. Üreticiler zaten içindekiler kısmını yok denecek kadar küçültüyordu. Ayrıca insanlar, E kodlarından anlamadığı için kimse ürünün içinde ne olduğunu bilmiyordu ve şüphelenmiyordu. Son yıllarda bilgiye erişim hızlandıkça bilinçlenmede arttı. E kodları yanlış veya doğru bir şekilde halk arasında yayıldı. Bu durum insanlarda E kodu antipatisi oluşturdu. İnsanların bazıları mide bulandırıcı maddeler olduğunu, bazıları hepsinin domuz ürünü olduğunu, kimileri de bunların Yahudilere ait olduğuna inanarak E kodlarına karşı bir duruş sergiledi.
Bu şekilde ürünlerin satışı düşmeye başlayınca üreticiler bir çözüm yolu buldu. Ambalajlarda artık E kodu yerine katkı maddesinin açık ismi kullanıldı. Bu yöntem işe yaradı. Çünkü ambalajlarda E kodu olmayınca insanlar güvenilir olduğunu zannetti. İnsanlar paketin üzerinde E kodu olmadığı için ürünün içindeki diğer maddeleri bilmese de aldırış etmedi ve satın almaya devam etti. Aslında ürünün içinde yer alan gıda katkı maddelerinin hepsi incelendikten sonra ürünün alınması gerekiyor. Çünkü hem sağlık açısından hem de helal-haramlık açısından tehlikeli katkı maddeleri bulunmaktadır. Alışverişlerinizde mutlaka içerik kısımlarına dikkatlice bakmayı unutmayın.
E Kodu Nedir? Ürün Ambalajlarında Açık İsim Kullanılması-Yardımcı Kaynak: Helali Arama Stratejileri-İnsan ve Hayat Kitaplığı
