Çin’de Hayata Geçirilen Sosyal Kredi Sistemi yazımızda insanların borçlarını ödemediklerinde sosyal kredilerinin belirlendiğini, hayatta bazı kısıtlamalarla karşılaştıklarını, bunların neler olduğunu ve içeriğini yazdık.
Çin’de Hayata Geçirilen Sosyal Kredi Sistemi Hakkında
Çin, sosyal kredili sisteme geçerek borcunu ödemeyen insanların sosyal kredilerini düşürerek sosyal yaşamda bazı kısıtlamalar getiriyor. Sosyal kredili sistem ile Çinliler, sosyal kredisi düşük insanların bazı haklardan yararlanamaması sağlıyorlar. Bunun nedeni ise güvenilmez ve sahtekar insanların cezalandırılmasıdır. Kredisi düşük Çinlilerin seyahat etmesi, bankadan kredi alması ve otellerde kalması engellenmektedir. Çinlilerin yavaş yavaş hayata geçirdiği sosyal kredili sistem ile bugüne kadar 11 milyon uçuşa ve 4 milyon tren yolculuğuna müdahale edilmiştir. Bazı Çinlilerin ise internet hızları düşürülmüştür. Çin Hükümeti bu sistemi 2020 yılında daha geniş alanlarda uygulamaya kararlı gözüküyor.
Borcunu Ödemeyenler Kara Listeye Alınıyor
Sosyal kredili sistemde yeni bir kara listede oluşturulmuştur. Bu kara listede genelde borçlular bulunmaktadır ve insanların borçlarına sadık kalması için kara liste oluşturdukları öğrenilmiştir. Çin mahkemeleri, borçluların adlarını ve kimliklerini web sitesi üzerinden paylaşıyor. Bu şekilde kara liste halka bildiriliyor. İnsanlar borcuna sadık olmayanları hemen öğrenebiliyorlar. Kara listede yer alan kişilerin yüksek hızlı trenlere binmeleri, beş yıldızlı otellerde kalmaları yasaklanmıştır. Ayrıca listede yer alanların çocuklarını pahalı okullara göndermeleri de yasaklanmıştır. Günümüzün popüler alışveriş yerleri olan e-ticaret sitelerinde de lüks alışveriş yapmaları yasaklanmıştır. Çin’in bazı bölgelerinde kara listedekiler daha da çok ezilmektedir. Siz kara listede bulunan birisini telefonla aradığınızda karşınıza uyarı olarak o kişinin kara listede olduğu ve güvenilmez olduğu belirtilmektedir. Borçluların fotoğrafları Çin’in kamu alanlarında, sinemalarında ve otobüslerinde yer almaya başlamıştır. Her türlü yöntemle borcunu ödemeyen insanlar ifşa edilmektedir.
Borçlular Listesinde Yer Alanların Hızla Çoğalması
2013 yılında ilk borçlular listesi yayınlandığında sadece 31 bin 259 kişi bulunuyordu, sistemin yaygınlaşmasıyla toplam kişi sayısı 8,8 milyonu aştı. Son 6 ay içerisinde ise 2,5 milyon borcu olan Çinlinin yolculukları sistem üzerinden engellenmiştir. Borcunu ödemeyenler özgürlüklerini bir nevi kaybetmiş oluyor. Sistemin borçlandırmış olduğu insanlar, yine sisteme takılıp cezalandırılıyor. Devletin onlara sunmuş olduğu imkanlardan tam anlamıyla yararlanmaları için borçsuz olmaları gerekiyor. Borçlu insanların her yerde ifşa edilmesi de sistemin en acımasız tarafı.
Çin’de Hayata Geçirilen Sosyal Kredi Sistemi-İnsan ve Hayat Dergisi‘nden yararlanılmıştır.
